Αρχαϊκή Αγορά (480 π.Χ.)
Οι γραπτές πηγές έχουν οδηγήσει τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι η πρώτη Αγορά της Αρχαίας Αθήνας βρισκόταν σε άλλο σημείο της πόλης. Το πιθανότερο είναι ότι βρισκόταν στην περιοχή ανατολικά της Ακρόπολης, στη σημερινή πλατεία της Αγίας Αικατερίνης στην Πλάκα. Ο χώρος της σημερινής Αγοράς άρχισε να διαμορφώνεται ίσως από τον Πεισίστρατο με κύριο άξονα την οδό των Παναθηναίων. Στην πορεία πολλές λειτουργίες άρχισαν να μεταφέρονται στον νέο χώρο, ενώ η καταστροφή της πόλης από τους Πέρσες το 480 π.Χ. συνέβαλε στην οριστική μεταφορά του κέντρου της πόλης στο σημείο που πλέον γνωρίζουμε.
Πανοραμική άποψη της Αγοράς από τα βόρεια
Η Αγορά της Αθήνας πριν τους Περσικούς Πολέμους
Μια αναπαράσταση του χώρου πριν τα Περσικά είναι πολύ δύσκολη. Γνωρίζουμε όμως αρκετά στοιχεία για κάποια από τα κτήρια. Στα νότια βρισκόταν μία πηγή και ο περίβολος ενός ιερού, το Αιάκειον. Στα δυτικά χτίστηκαν οι ναοί του Δία και του Πατρώου Απόλλωνα, το Μητρώον, το Βουλευτήριο και το Πρυτανικόν. Βόρεια της Αγοράς υπήρχαν ο βωμός των 12 θεών και ο περίβολος Λεωκόρειον, που κατασκευάστηκαν επί Πεισίστρατου. Το δεύτερο ήταν μάλιστα, το σημείο όπου δολοφονήθηκε ο γιος του Πεισίστρατου, Ίππαρχος, από τον Αρμόδιο και τον Αριστογείτονα, τους γνωστούς «Τυραννοκτόνους». Τέλος, νοτιοανατολικά της Αγοράς βρισκόταν το ιερό της Δήμητρας ή αλλιώς Ελευσίνιον.
Άποψη από βόρεια. Σε πρώτο επίπεδο, το Λεωκόρειον όπου δολοφονήθηκε ο Ίππαρχος από τους "τυραννοκτόνους" Αρμόδιο και Αριστογείτονα, και ο βωμός των 12 θεών (525 π.Χ.). Στο βάθος η Ακρόπολη.
Το Βουλευτήριον (500 π.Χ.). Τετράγωνο οικοδόμημα με αμφιθέατρο στο εσωτερικό του. Εκεί συνεδρίαζαν οι εκλεγμένοι βουλευτές για τις αποφάσεις της πόλης.
Το Πρυτανικόν (550-525 π.Χ.) . Πιθανολογείται ότι αρχικά χρησίμευσε ως κατοικία του Πεισίστρατου. Κατά τους χρόνους της δημοκρατίας όμως, αποτελούσε ένα είδος εντευκτηρίου για τους βουλευτές. Εκεί σιτίζονταν και ξεκουράζονταν. Στις ανασκαφές βρέθηκαν αγγεία και σκεύη με την επιγραφή "ΔΕ", δηλαδή Δημόσιον καθότι ανήκαν στον Δήμο.
Από αριστερά προς τα δεξιά: το Μητρώον (ναός της Μητέρας των θεών), ο ναός του Πατρώου Απόλλωνα, Ναός του Δία (όπου αργότερα θα χτιστεί η Στοά του Ελευθερίου Διός που θα πάρει και το όνομα) και η Βασίλειος Στοά.
Η λεγόμενη νοτιοανατολική κρήνη χτίστηκε πιθανότατα από τον Πεισίστρατο ή τους γιους του γύρω στο 530-520 π.Χ. Ήταν η πρώτη κρήνη στην Αγορά που έφερε νερό στην πόλη από μακριά, υποδηλώνοντας τη σημασία της Αγοράς ως δημόσιου χώρου που αναπτύχθηκε εκείνη την εποχή.
Η Βασίλειος Στοά ήταν η παλαιότερη στοά στην Αθήνα. Η αρχική ημερομηνία κατασκευής δεν είναι ακόμη γνωστή, αλλά πρέπει να κτίστηκε στο διάστημα 550-500 π.Χ. Τους επόμενους αιώνες επισκευάστηκε και ανακατασκευάστηκε αρκετές φορές.
Ο Βωμός των 12 Θεών ιδρύθηκε από τον Πεισίστρατο τον Νεότερο (εγγονός του τυράννου Πεισιστράτου) γύρω στο 522/1 π.Χ. Ήταν ένα σημαντικό τοπόσημο, καθώς όλες οι αποστάσεις από την Αθήνα προς άλλα μέρη υπολογίζονταν από αυτό το σημείο.
